In de Geweldloze Communicatie komen 4 begrippen steeds terug. Waarneming, Gevoel, Behoefte en Verzoek. Waarnemen staat hier niet voor niets op de eerste plaats. De waarneming is het uitgangspunt vanuit waar we iets zeggen. Om een heldere boodschap over te kunnen brengen over ‘iets’ is het belangrijk dat jijzelf en je gesprekspartner het eens zijn over wat dat iets precies is.
Dat klinkt logisch en toch is het moeilijker dan je denkt. Een groot deel van de communicatieproblemen komt denk ik voort uit niet zuiver waarnemen en in de valkuil van interpretatie vallen.
Een dialoog vanuit interpretatie:
A: Je bent ook echt te lui om iets in het huishouden te doen he? Ik voel me verdrietig als ik merk dat ik steeds alles alleen moet doen. Ik vind het belangrijk om het huishouden samen te doen en wil graag je ondersteuning daarin. Wil je..
B: Lui? Hoezo lui? Ik verdien hier het geld en als ik dan na een lange dag werk thuis kom, wil ik gewoon even op de bank zitten en bijkomen van mijn dag, laat me!
A: Ik weet heus wel dat je hard werkt maar je onderschat wat ik hier allemaal doe.
B: Ja, en jij onderschat wat ik doe…
Wat je in deze dialoog ziet is dat doordat A begint met een oordeel/interpretatie (je bent lui), de rest van haar tekst niet meer gehoord wordt. B reageert alleen op ‘lui’. A wordt dus niet gehoord in zijn behoefte aan samenwerking en ondersteuning.
Als reactie op de veroordeling gaat B op zoek naar erkenning dat hij wel voldoet en niet lui is door te benadrukken wat hij allemaal wel doet. Beide willen nu gehoord worden en gaan daar hun best voor doen. Ze houden op met luisteren en worden dus beide niet gehoord!
Als A was begonnen met een waarneming had het wellicht heel anders gelopen:
A: Als ik zie dat je vandaag thuiskomt en op de bank gaat zitten en de TV aandoet voel ik me verdrietig omdat ik graag wat ondersteuning zou willen rond het eten. Zou je even willen tafeldekken?
Je weet dan nog steeds niet of B ja of nee zal zeggen. De kans dat A gehoord wordt in zijn verzoek is wel een stuk groter. Het gesprek kan nu gaan over waar A het over wilt hebben en niet over of B lui is.
Waarom is het nou zo moeilijk om waar te nemen? Dat heeft alles te maken met hoe ons brein werkt. Door de hoeveelheid informatie die er tegelijk op ons af komt wordt er onbewust al een splitsing gemaakt tussen waar je bewust van wordt en waarvan niet. Evolutionair is dat ook maar goed ook. Als je bestormt wordt door een stier ben je blij met de interpretatie: Gevaar, weg hier. Je wilt dan niet blijven hangen in: hee, er komt een stier op mij af…
Door dit automatisme hebben we dus vaak niet door dat het gedrag wat we zien eigenlijk al een interpretatie is van wat er gebeurde. Dit vraagt dus een stukje bewustwording, even terugdenken of hetgeen dat we denken dat we zien, ook daadwerkelijk zo is. Wat is het wat de ander deed of zei?
Ook als je helemaal niet van plan bent de dialoog te beginnen kan het nog zinvol zijn om te kijken of je waarneming niet per ongeluk toch een interpretatie was. Zoals je wellicht zult merken scheelt het een hoop vervelende emoties. We lijken vaak van het ‘slechtste’ uit te gaan.
Oefening:
Denk eens aan een situatie waarin iemand iets deed wat je niet leuk vond. Wat deed hij? Als je dat tegen hem zou zeggen, zou hij daarmee eens zijn? (Zo nee, was het waarschijnlijk nog een interpretatie). Als je echt de waarneming te pakken hebt: Is er een andere interpretatie mogelijk dan die, die je in eerste instantie had? Veranderd je gevoel dan ook?
Om een voorbeeld van mezelf te geven: Ik wilde graag vragen/interesse van iemand en ze stelde niet de vragen die ik graag wilde. Mijn interpretatie was dat ze niet geïnteresseerd was. Toen ik daarnaar vroeg bleek dat helemaal niet het geval. Ze dacht dat ik helemaal niet zat te wachten op haar vragen! Als jullie je waarneming hieronder posten(of mailen) dan geef ik feedback op de waarneming(of ik er nog een interpretatie in zie).
Geef een reactie